Stress nhiệt là hiện tượng thường gặp trong chăn nuôi gia cầm. Hậu quả của nó rất phức tạp và nguy hiểm, tùy thuộc vào cường độ và thời gian tiếp xúc với nhiệt độ cao. Vào mùa hè, thời tiết nắng nóng kéo dài, khiến gà dễ bị mất nước, kiệt sức và stress nhiệt trên gà.
Mục Lục Bài Viết
Nguyên nhân stress nhiệt trên gà
Không giống như các loài động vật máu nóng khác, gà không có tuyến mồ hôi để giải phóng nhiệt cơ thể mà thay vào đó, chúng tỏa nhiệt dư thừa theo nhiều cách khác.
Stress nhiệt được định nghĩa là tình trạng gây ra do động vật tiếp xúc với nhiệt độ quá cao, khiến chúng không thể duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định như bình thường trong điều kiện tối ưu. Stress nhiệt nghiêm trọng và/hoặc kéo dài có thể dẫn đến kiệt sức, suy sụp và tử vong.
Stress nhiệt do nhiều yếu tố môi trường gây ra. Nhiệt độ chuồng nuôi cao kéo dài là nguyên nhân chính gây Stress nhiệt ở gà. Chênh lệch nhiệt độ không khí cũng là một yếu tố gây Stress nhiệt. Nhiệt độ cao, dẫn đến giảm độ ẩm không khí và ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển và hô hấp của gà, hoặc quá trình trao đổi chất, hoạt động và cơ chế trao đổi chất nhiệt của chúng, cũng như điều kiện chuồng trại, đều có thể là nguyên nhân gây Stress nhiệt ở gà.
Triệu chứng stress nhiệt trên gà
Stress nhiệt ảnh hưởng đến gà ở mọi lứa tuổi. Các triệu chứng bao gồm thở hổn hển, cánh xòe rộng, lờ đờ, mào và lông nhợt nhạt, mắt luôn nhắm, thích đẻ trứng, giảm sản lượng trứng, kích thước và trọng lượng trứng giảm, vỏ trứng mỏng, khát nước, chán ăn, sụt cân và hay mổ.
Nguồn tin từ nhà cái LC88 cho biết: Stress nhiệt dẫn đến tử vong ở gà thường xảy ra ở đàn gà có trọng lượng từ 2 kg/con trở lên. Gà chết tập trung từ 3:00 chiều đến 4:00 chiều cho đến khi trời tối nhưng cũng có thể kéo dài sang ngày hôm sau. Ở những con gà nghi ngờ chết do Stress nhiệt, việc khám nghiệm tử thi được thực hiện ngay sau hoặc trước khi chết sẽ dễ dàng phát hiện tình trạng xung huyết và chảy máu đáng kể ở tim, gan và cơ đùi. Đặc biệt, chảy máu đáng kể ở cơ đùi có thể được coi là dấu hiệu của Stress nhiệt ở đàn gà, đặc biệt là khi các xét nghiệm bệnh lý trước đó hoặc đồng thời không phát hiện dấu hiệu đáng kể nào của bệnh truyền nhiễm.
Tác động của stress nhiệt ảnh hưởng đến sức khỏe gà và năng suất
Stress nhiệt trên gà gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe và kinh tế. Khi gà bị stress, hệ miễn dịch suy giảm, hormone cortisol tăng cao, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và hô hấp. Gà thường xuyên thở hổn hển, cánh xòe rộng, uống nhiều nước nhưng ăn ít, khiến trọng lượng giảm 20-30% chỉ trong vài ngày.
Về năng suất:
- Gà thịt: Tăng trưởng chậm lại, tỷ lệ chuyển hóa thức ăn (FCR) tăng từ 1.6 lên 2.2 kg thức ăn/kg thịt. Theo Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam (VLA), hao hụt do stress nhiệt trên gà gây thiệt hại khoảng 500 tỷ VND/năm cho ngành gia cầm.
- Gà đẻ: Sản lượng trứng giảm 25-40%, vỏ trứng mỏng hơn do thiếu canxi (gà stress hấp thụ kém). Tỷ lệ trứng hỏng tăng, ảnh hưởng đến chất lượng giống.
- Vấn đề sức khỏe: Tăng nguy cơ nhiễm bệnh như Newcastle, cúm gia cầm hoặc E. coli, vì stress làm hệ miễn dịch yếu. Tử vong có thể lên đến 10% đàn nếu kéo dài.
Hậu quả kinh tế là rõ rệt: Một trang trại 10.000 con gà có thể mất 2-3 tấn thịt chỉ vì một đợt nóng 5 ngày. Ngoài ra, chất lượng thịt gà stress có pH cao hơn, dẫn đến thịt nhạt màu và giữ nước kém, giảm giá trị thương mại.
Các biện pháp phòng ngừa
Chuồng trại luôn được thiết kế thông thoáng, mát mẻ vào mùa hè, tránh mưa gió vào mùa đông. Xung quanh chuồng được trồng cây che bóng mát.
Những người tham gia đá gà LC88 chia sẻ: Giảm thiểu sự dao động nhiệt độ trong chuồng trại bằng cách sử dụng nhiệt kế và ẩm kế để theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ. Đảm bảo nhiệt độ lý tưởng cho vật nuôi luôn ở mức từ 18 đến 25 ° C.
Vào mùa hè, để đạt hiệu quả tốt nhất, hãy kết hợp hệ thống phun nước trên mái, quạt bên trong chuồng và lưới đen bên ngoài. Hệ thống làm mát nên có mái che có thể hạ xuống vào ban ngày và nâng lên vào ban đêm để không khí trong lành tràn vào.
Khi thời tiết tốt, hãy mở nước vào hệ thống làm mát và phun sương lên mái chuồng để làm mát cả bên trong và bên ngoài chuồng. Khi phun sương, hãy đảm bảo cải thiện thông gió và thoát nước xung quanh chuồng, tránh làm tăng độ ẩm hoặc làm ướt lớp lót chuồng.
Thiết kế mái đáp ứng tiêu chuẩn chuồng gia cầm: việc sử dụng tấm cách nhiệt có thể phản xạ 98% nhiệt bức xạ. Việc lắp đặt tấm cách nhiệt chịu nhiệt dưới mái tạo ra lớp chắn nhiệt giúp cải thiện môi trường chuồng gia cầm.
Mật độ vừa phải, 8-10 gà thịt/ m2 , 4-5 gà giống/ m2 .
Cung cấp nước sạch, tươi mát cho gà. Tăng lượng nước uống và lắp đặt máng uống để gà có thể tiếp cận nước nhanh chóng và dễ dàng. Thêm muối, chất điện giải và vitamin B giàu vitamin C vào thức ăn và nước uống để gà được sảng khoái.
Bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng để ngăn ngừa suy dinh dưỡng và sụt cân ở gà.
Thay đổi giờ ăn cho gà: Đối với gà sau mùa sinh sản, khi thời tiết ấm áp, cho gà ăn từ khoảng 5 giờ sáng đến 8 giờ sáng cho đến khi gà ăn hết cám, sau đó cho ăn lại vào lúc 5 giờ chiều. Nếu gà chưa ăn hết khẩu phần, có thể cho gà ăn vào buổi tối (từ nửa đêm đến 2 giờ sáng, sau đó tắt đèn để gà nghỉ ngơi).
Nếu trời quá nóng, bạn có thể thả gà ra vườn, dưới gốc cây xung quanh chuồng hoặc ở khu vui chơi mát mẻ, có mái che.
Tránh vận chuyển gia cầm vào thời điểm nóng nhất trong ngày. Nếu vận chuyển vào thời tiết nóng, hãy cân nhắc bổ sung vitamin C vào nước uống của gà.
Để phòng và chống nóng cho gà tốt hơn, người chăn nuôi có thể chủ động tiêm phòng cho gà các loại bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, bệnh Newcastle, bệnh Gumboro, bệnh Marek… Phun thuốc khử trùng xung quanh chuồng trại 2-3 lần/tuần.
Stress nhiệt trên gà không chỉ là vấn đề thời vụ mà là mối đe dọa thường trực đến sự bền vững của ngành chăn nuôi. Với sự kết hợp giữa kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại và kinh nghiệm thực tiễn, bà con có thể biến thách thức thành cơ hội tăng năng suất. Hãy đầu tư vào chuồng trại thông minh và dinh dưỡng cân bằng ngay hôm nay – vì một đàn gà khỏe mạnh không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn góp phần vào an ninh lương thực quốc gia. Nếu bạn đang chăn nuôi, đừng chờ đến đợt nóng đầu tiên; hãy lập kế hoạch chống stress nhiệt trên gà để mùa hè này trở thành mùa vụ thành công nhất!
